DE DATUM VANDAAG

Een datum bestaat uit een dag, een maand en een jaartal. De dag bestaat uit het cijfer, met of zonder nul ervoor. De maand kan uit cijfers bestaan, maar kan ook geschreven worden en soms afgekort. Een jaar wordt meestal in vier cijfers aangegeven, maar kan ook met de laatste twee cijfers worden aangeduid.

Niet in alle landen gebruikt men de dezelfde volgorde, waardoor er regelmatig verwarring ontstaat over de juiste datum. 22-06-05 zou iemand kunnen interpreteren als 22 juni 2005, 5 juni 2022, maar bijvoorbeeld ook als 6 mei 2022. Zo verschillen de datumweergaves in de Verenigde Staten van die in Nederland en zijn de maand en de dag precies omgekeerd.

Zelfs binnen Europa zie je dat de Zweden eerst het jaartal, dan de maand en datum vermelden. In Nederland is het juist gebruikelijk om eerst de dag, dan de maand en tot slot het jaar te schrijven. Om verwarring te voorkomen is speciaal hiervoor de ISO 8601 internationale standaard bedacht. Daarin staat altijd eerst het jaar, dan de maand en dan de dag. In de toekomst zullen we allemaal naar deze datumnotatie overstappen. Bekijk de datumnotatie per land, om vergissingen te voorkomen.

Zo vanzelfsprekend als de dagen van de week, een maand en jaar voor ons ook zijn, dat was niet altijd het geval. Zo kende men in de oudheid kende een korte week van vijf dagen, maar ook een lange week van maar liefst tien dagen.

De Romeinen gebruikten in het begin een week van acht dagen, ook wel een 'Nundinum' genoemd. Later namen ze met dank aan de Joodse gemeenschap een week van zeven dagen over. In het Oude Testament werd ook al gesproken van een week. God had zes dagen nodig om de aarde te scheppen en had op de zevende dag een rustdag.

Lange tijd heerste er dus chaos. In de praktijk was dit trouwens niet zo'n probleem, omdat veel verschillende beschavingen niet met elkaar in contact stonden. Men gebruikte simpelweg een systeem dat voor henzelf werkte.

Een van de allereerste beschavingen die een week van zeven dagen gebruikten, waren de Babyloniërs. Zij rekenden met zeven dagen, omdat er overdag zeven hemellichamen zichtbaar kunnen zijn: vijf planeten, de zon en de maan. Uiteindelijk is een maand ontstaan door de omlooptijd van de maan, ook wel een 'Siderische maand' genoemd.

Tegenwoordig gebruiken we wereldwijd de benamingen van de dagen uit de Germaanse taal, waarbij elke dag is vernoemd naar een hemellichaam of godheid. De duur van een dag, maand en zelfs jaar is afhankelijk van de rotatie van de aarde, de stand van de maan en de positie van de aarde in haar baan om de zon.

Een dag, ook wel een etmaal genoemd, bestaat uit 24 uur. Dit is de tijd die de aarde nodig heeft om volledig om zijn aardas te draaien. Er zitten 7 dagen in de week, de namen van de dagen bestaan al duizenden jaren en komen oorspronkelijk uit het Sanskriet. De Babyloniërs namen de namen over door middel van ruilhandel en verspreiden ze over Europa en de rest van de wereld.

Een jaar telt 365 dagen, 52 weken of 12 maanden. Een jaar heeft 4 seizoenen, de winter, de lente, de zomer en de herfst. Een jaar is de tijd die de aarde nodig heeft om eenmaal om de zon te draaien. Oorspronkelijk werd een jaar gebaseerd op de duur van de omlooptijd van de maan. Zo kom je alleen altijd dagen tekort. Om daarvoor te compenseren is het schrikkeljaar ingevoerd.

Wie de eerste ontdekker van de kalender is, weet men niet, want waarschijnlijk bestonden er al soorten kalenders voordat de mens kon schrijven. De allereerste echte bewijzen van een kalender was van Egyptische en Chinese afkomst, de dagen waren echter niet nauwkeurig. De Egyptenaren hadden vervolgens een verbeterde kalender, die wel uit 365 dagen bestond. Julius Caesar voegde daar nog het schrikkeljaar aan toe. Hij besloot ook het jaar te beginnen op 1 januari, wat tot dan toe vanaf 1 maart werd berekend (bekend als de Juliaanse kalender)

In 1582 ontstond de Gregoriaanse kalender, die we tot op de dag van vandaag nog steeds gebruiken. De belangrijkste wijziging van de Juliaanse kalender betekende een schrikkeljaar elke vier jaar, in plaats van elk jaar.